Тэорыя "натуральнага права"


Паняцце зарадзілася яшчэ ў Старажытнай Грэцыі, а сам гэты выраз («jus naturale») ўвялі ва ўжытак рымскія юрысты. У Антычнасці пад натуральным правам разумелі існуючую ад прыроды справядлівасць. Яно супрацьпастаўлялася праву рэальнаму (станоўчага) як нейкі абсалютны ўзор. Натуральнае права думалася як адзінае, агульнае для ўсіх людзей (часам – і для жывёл), яго крыніцай з'яўляецца прырода і бажаство, у той час як станоўчае права ствараецца людзьмі, і ў кожнага народа яно сваё. Ад рымскіх юрыстаў паняцце натуральнага права было засвоена сярэднявечнай думкай, якая стала лічыць Бога яго адзінай крыніцай, якія заснавалі яго для шчаслівага жыцця ў раі.

"У Новы час падкрэслівалася, што натуральнае права разумна, так што нават Бог не змог бы яго змяніць, бо гэта азначала б супярэчыць самому сабе як вялікаму розуму. У натуральным праве па-ранейшаму бачылі крыніца, як маралі, так і ўласна правы, не адрозніваючы, такім чынам, маральнага і юрыдычнага» (паліталогія. Пад рэдакцыяй б. н.Васільева, Масква, «праспект», 2003, с. 49). Таксама не заўсёды праводзілася адрозненне паміж натуральным правам і натуральным законам. У некаторых мысляроў (г. Гроцый, б. Спіноза) яны зліваюцца ў адзіны, натуральны крыніца станоўчага пра-ва і дзяржавы. Гобс і Лок настойваюць на тым, што права-гэта, перш за ўсё свабода рабіць ці не рабіць нешта, у той час як закон ёсць неабходнасць-ён загадвае або забараняе. "Гобс, вызначаючы натуральнае права, падкрэслівае, што гэта»свабода кожнага чалавека выкарыстоўваць свае ўласныя сілы па сваім меркаванні для захавання сваёй уласнай прыроды, г.зн. уласнага жыцця". Спадчынніцай падобнай трактоўкі натуральнага права можна лічыць сучасную дактрыну правоў чалавека " (паліталагічны слоўнік. Санкт-Пецярбург,» Піцер", 2004, с.77).

Загрузка...